Powszechnie wiadomo, że w czasie zwolnienia lekarskiego osoba pobierająca zasiłek chorobowy nie może pracować. Jednakże prowadząc własną działalność gospodarczą, nawet na zwolnieniu lekarskim, nie zawsze można sobie pozwolić na całkowite odłożenie spraw zawodowych. Czy więc w każdym wypadku zasiłek chorobowy pobierany przez przedsiębiorcę oznacza zakaz podejmowania przez niego jakichkolwiek czynności służbowych?
Zasadą jest, że osoba ubezpieczona na zasiłku chorobowym (tj. w czasie zwolnienia lekarskiego), nie może podejmować żadnej pracy zarobkowej. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, wykonywanie takiej działalności w trakcie orzeczonej niezdolności do pracy pozbawia prawa do zasiłku za cały jego okres. Jednakże nie wszystkie czynności można uznać za wykonywanie pracy. W niektórych okolicznościach dopuszcza się wykonywanie czynności służbowych, o ile nie mają one bezpośredniego związku z wypracowaniem dochodu.
Kiedy przedsiębiorca może pobierać zasiłek chorobowy?
Kwestia nabycia prawa do zasiłku chorobowego oraz jego pobierania reguluje ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tzw. "ustawa zasiłkowa"). W myśl art. 6 tej ustawy ubezpieczony przedsiębiorca nabywa prawo do zasiłku chorobowego, gdy stał się niezdolny do pracy z powodu choroby o ile jest objęty ubezpieczeniem chorobowym). W myśl art. 6 tej ustawy ubezpieczony przedsiębiorca nabywa prawo do zasiłku chorobowego, gdy stał się niezdolny do pracy z powodu choroby o ile jest objęty ubezpieczeniem chorobowym.
Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu przedsiębiorcy, który stał się niezdolny do pracy w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego i stanowi on swoistą rekompensatę za utracone wynagrodzenie za pracę spowodowane niezdolnością do pracy. Zasiłek chorobowy przysługuje po upływie okresu wyczekiwania – w przypadku przedsiębiorcy podlegającemu dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu po upływie 90 dni.
Zasiłek chorobowy - kiedy dochodzi do utraty prawa do świadczenia chorobowego?
Generalną zasadą jest, że każdy rodzaj wykonywanej pracy związanej z prowadzoną działalnością gospodarczą jest zabroniony w trakcie pobierania zasiłku chorobowego. W myśl art. 17 ustawy zasiłkowej prawodawca sankcjonuje nieuczciwe oraz zawinione zachowania ubezpieczonego (w tym przedsiębiorcy), które pozbawiają go prawa do świadczenia chorobowego.
Przedsiębiorca traci możliwość pobierania świadczenia bądź zasiłek chorobowy w ogóle nie przysługuje, w sytuacji gdy:
- ubezpieczony wykonuje w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową;
- ubezpieczony wykorzystuje zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z jego celem;
- zaświadczenie lekarskie o niezdolności do pracy zostało sfałszowane.
Każda z powyższych okoliczności stanowi osobną przesłankę skutkującą utratą prawa do zasiłku chorobowego. Mają one charakter niezależny od siebie, jeżeli w czasie orzeczonej niezdolności do pracy ubezpieczony wykonuje pracę zarobkową, to nie ma znaczenia, czy praca ta była niezgodna z celem zwolnienia lekarskiego. Co więcej, nie ma też znaczenia, czy wykonywane czynności miały jakikolwiek wpływ (negatywny lub pozytywny) na stan zdrowia przedsiębiorcy (wyrok Sądu Najwyższego; sygn. akt: II UKN 172/98).
Ustawa zasiłkowa określa jakie działania możemy uznać za wykonywanie czynności służbowych m.in. wydawanie dyspozycji i wskazówek pracownikom, sprawowanie nadzoru nad zatrudnionymi, spotykanie się z klientami lub kontrahentami czy też przyjmowanie i wydawanie towaru.
Należy zdawać sobie sprawę, że wykonywanie pracy zarobkowej w czasie zwolnienia lekarskiego prowadzi do utraty prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia, nawet jeżeli ubezpieczony wykonywał ją jedynie przez kilka godzin w czasie miesięcznego zwolnienia, czy wykonywał ją pierwszego dnia zwolnienia czy też ostatniego. W takiej sytuacji przedsiębiorca będzie zobowiązany do zwrotu kwoty nienależnie pobranego świadczenia, wraz z odsetkami ustawowymi.
Przedsiębiorca wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie lekarskie w sposób niezgodny z jego celem, traci prawo do pobierania świadczeń chorobowych. Utrata tego prawa dotyczy całości okresu zasiłkowego – przedsiębiorca zostaje zobowiązany do zwrotu całości uzyskanych świadczeń wraz z odsetkami ustawowymi. Wyjątkiem od powyższego jest fakt przebywania przez ubezpieczonego w szpitalu w związku z chorobą.
